Brošura
Ideja zajedništva u spomenicima socijalističke Jugoslavije
22. decembar 2022.
Ovom brošurom nastojimo da na primeru spomenika i memorijala iz perioda socijalističke Jugoslavije, ukažemo na motive i ideje čijim prepoznavanjem i oživljavanjem možemo obnoviti čitavo spomeničko nasleđe kao i celokupnu epohu prošlosti koja se kroz njih prožima.
Memorijalni kompleks „Boro i Ramiz“ bio je karakterističan primer prikaza neprikosnovene antifašističke borbe i prijateljstva između pripadnika srpskog i albanskog naroda. U našoj brošuri ima reči i o spomeniku Novosadskom partizanskom odredu, nepokolebljivo važnom zbog simbolizma multietničnosti koju oslikava. Bista Ivanu Goranu Kovačiću skicira duh ubijenog hrvatskog i jugoslovnskog pesnika, poznatog po svojoj čuvenoj poemi „Jama“ u kojoj je ponosno svedočio o stravičnim ustaškim zločinima protiv Srba u Nezavisnoj državi Hrvatskoj. Spomenik Stjepanu Filipoviću takođe je oslikan snažnim motivima prkosa koji je ovaj Dalmatinac i Hrvat sa hrabrošću izražavao prema okupatorima i predstavnicima kvislinške vlasti u Srbiji. Spomenici u Arapovoj dolini kod Leskovca i Kameni cvet u Jasenovcu pripisuju se čuvenom arhitekti, prethodno članu KPJ i Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije, Bogdanu Bogdanoviću. Spomenici odražavaju i snagu njegove borbe protiv rastućeg nacionalizma u Srbiji krajem 1980-ih, sa dolaskom Slobodana Miloševića na vlast.
Brošura je nastala u okviru radionica za umetnike i istoričare koje su održane tokom 2022. godine u Beogradu, uz stručno vođenje i mentorstvo likovne umetnice Darinke Pop-Mitić i istoričara Aleksandra R. Miletića i Srđana Miloševića.
