Besat serbo-shqiptare

Ilustrimet në vazhdim synojnë të paraqesin një model historik të bashkëjetesës së komuniteteve serbe dhe shqiptare në Kosovë, bazuar në besat shqiptaro-serb që u përdor në zonën e Gjilanit në vitet 1906-1907. Shembulli tregon se njerëzit e zakonshëm, në një situatë kur ishin jashtë prekjes së ideologjive shkatërruese kombëtare, arritën të gjenin një formë të jetës së përbashkët dhe bashkëpunimit midis dy komuniteteve. Perspektiva e re e marrëdhënieve midis dy kombeve është e dukshme edhe sot – gjatë vitit 2019, protestat e përbashkëta të shqiptarëve dhe serbëve në komunën e Shtërpcës, kundër ndërtimit të mini hidrocentraleve, treguan vendosmëri në zgjidhjen e përbashkët të çështjeve me rëndësi të përgjithshme. Duke promovuar shembuj pozitivë të bashkëpunimit nga e kaluara, duhet kundërshtuar thjeshtimin dhe zvogëlimin e papërgjegjshëm të marrëdhënieve serbo-shqiptare duke i kufizuar në përvoja të ndërsjella negative dhe konflikt si forma e vetme e mundshme e ndërveprimit. Pranimi jokritik i konfliktit si përmbajtja e vetme e këtyre marrëdhënieve neglizhon strukturën e tyre historike me shumë shtresa dhe kontekstin autentik multikulturor të jetës së përditshme.