|
Kosovo-Srbija: Interkulturni ledolomci (2015-2018)
Cilj: Obnoviti stare i uspostaviti nove veze između mladih,
umetnika, akademskih radnika, medija i civilnog društva iz Srbije i
Kosova kroz promociju interkulturnog dijaloga, pomirenja i
normalizacije međusobnih odnosa.
Rezultati:
Više od 100 umetnika učestvovalo u obrazovnim programima,
zajedničkoj umetničkoj kreaciji i kulturnim sadržajima koji su
pripremljeni u okviru razmene mladih umetnika Srbije i Kosova;
Mladi umetnici iz Srbije i Kosova zajednički organizovali četiri
filmske premijere, četiri koncerta, četiri izložbe umetničkih dela,
i osam javnih debata, u Beogradu i Prištini;
Više od 90 mladih umetnika učestvovalo u obrazovnom programu koji
su činili seminari, studijska putovanja i aktivističke akcije u
Beogradu, Prištini i Prizrenu;
20 različitih kulturnih institucija uključeno u interkulturne
razgovore sa mladim umetnicima iz Srbije i Kosova;
Četiri lokalne kampanje o projektnim rezultatima u oblasti
interkulturne saradnje informisalo oko 24.000 ljudi iz obe
zajednice;
Više od 200 medijskih izveštaja i napisa i oko 30 TV i radio
priloga ispratilo je održavanje festivala „Mesec Prištine u
Beogradu“ i „Mesec Beograda u Prištini“
Oko 3000 mladih, akademskih radnika, umetnika, medija i civilnog
društva učestvovalo u javnim događajima koji su organizovani u
okviru projekta;
20 novinara iz 12 medijskih kuća učestvovalo u obrazovnim i
programima razmene.
Projekat su podržali Evropska unija, Fondacija Robert Boš, Ambasada
Nemačke u Beogradu i Ambasada Švajcarske u Beogradu.
* * *
Škola ljudskih prava za mlade (2017-2019)
Cilj: Doprineti smanjenju socijalne i etničke distance mađu mladima
u Srbiji kroz vršnjačke susrete, upoznavanje i učenje.
Rezultati:
200 mladih ljudi
steklo socijalne, građanske i interkulturalne
kompetencije, koje su važne za sprečavanje međunacionalnih
antagonizama, netrpeljivosti i rasizma;
20 mladih ljudi osnaženo da budu aktivni i deluju protiv
netolerancije u svojim sredinama;
Više od
10 lokalnih akcija na teme ljudska prava, uključujući
nasilje nad Romima, rasističko nasilje u navijačkim grupama, kvir,
radnička i prava manjina, međureligijska tolerancija, participacija
mladih, kultura sećanja i memorijalizacija, suočavanje sa prošlošću,
antifašizam;
50 nastavnika i školskog osoblja učestvovalo u pripremi i
izvođenju
pozorišne predstave;
Pripremljen kompendijum dobrih praksi
“Obrazovanje mladih za
ljudska prava - priručnik za nastavnike i praktičare“, namenjen
nastavnicima srednjih škola i drugim praktičarima koji su angažovani
u oblastima omladinskog rada, neformalnog obrazovanja i zaštite
ljudskih prava;
Više od 200 članova šire školske zajednice informisano o ljudskim
prava putem drame;
Promotivne akcije, uključujući kampanju na društvenim mrežama,
dosegle više od 1000 ljudi.
Projekat je realizovan u saradnji sa Inicijativom mladih za ljudska
prava u Srbiji, a uz podršku Evropske unije i Ambasade SAD u Srbiji.
* * *
Svi zajedno promovišemo toleranciju u Sandžaku (2018-2019)
Cilj: Doprineti senzibilisanju lokalne zajednice u Sandžaku o
opasnostima radikalizacije i nasilnog ekstremizma, kroz aktivnosti
koje su usmerene na promovisanje tolerancije i razvijanje veština
među mladima.
Rezultati:
67 nastavnika i roditelja edukovano o ključnim pojmovima nasilnog
ekstremizma, faktorima i procesima radikalizacije, te osposobljeno
da prepoznaju ove fenomene u svom okruženju, identifikuju i rade sa
ranjivim grupama;
Kroz nekoliko
javnih akcija mladi iz Novog Pazara se založilii za
mir, toleranciju i interkulturalnost, te građane informisali o
pitanjima ljudskih prava iz perspektive mladih i svojim vizijama
mogućih pristupa u rešavanju gorućih problema u oblastima
identiteta, verskih sloboda, stereotipa i predrasude;
Preveden UNECO
Vodič za prevenciju nasilnog ekstremizma putem
obrazovnog sistema, koji nastoji da odgovori na potrebe
zemalja-članica da kroz sisteme obrazovanja efikasnije odgovore na
izazove nasilnog ekstremizma.
Projekat su podržali Evropska unija i Međunarodni centar za
suzbijanje nasilnog ekstremizma „Hedaja”.
* * *
Učešće mladih na lokalnom nivou (2019)
Cilj: Podstaći učenike da osmisle i realizuju diskusije zasnovane na
argumentima, informisanim i tolerantnim mišljenjima i na taj način
poboljšaju sposobnost kritičkog mišljenja.
Rezultati:
Više od 170 srednjoškolaca
upoznato sa lokalnim politikama i
procesima donošenja odluka;
10 političara aktivnih na lokalnom nivou
obučeno o dobrim praksama
u učešću građana.
Projekat je realizovan u saradnji sa češkom NVO Agora, a podržalo ga
je češko Ministarstvo spoljnih poslova.
* * *
Građanska akcija za Poglavlje 35 (2018-2019)
Cilj: Osnažiti sve relevantne aktere u Srbiji i na Kosovu znanjima o
izazovima integracije srpskog stanovništva u kosovske institucije i
društvo i preporučiti načine za rešavanje preostalih pitanja, te
time doprineti boljem međuetničkom razumevanju kao ključnom elementu
u dijalogu o normalizaciji odnosa između Srbije i Kosova.
Rezultati:
Sprovedeno terensko istraživanje o položaju i potrebama srpske
zajednice na Kosovu
Nalazi istraživanja objavljeni u publikaciji
„Srpska zajednica na
Kosovu: Zamrznuti život u zamrznutom konfliktu“ i predstavljeni
javnosti u Beogradu i Prištini;
85 mladih iz obe zajednice osnaženi da se uključe u politički
dijalog o važnim temama;
Istraživanje predstavljeno institucijama i civilnom sektoru, a
organizacije civilnog društva opremljene da se zalažu za punu
primenu Poglavlja 35.
Projekat je podržao Balkanski fond za demokratiju.
* * *
YU Istorija – Nasleđe Jugoslavije i budućnost regiona (2015-2017,
2019-2021)
Cilj: Doprinos regionalnoj normalizaciji i izgradnji kulture sećanja
zasnovane na činjenicama kroz širenje višeperspektivnih istorijskih
prikaza i osnaživanje mlađih, obrazovanih generacija u promovisanju
pomirenja, demokratizacije i modernizacije u celoj
postjugoslovenskoj regiji.
Rezultati:
Više od 65 naučnika uključeno u višegodišnje istraživanje svih
relevantnih aspekata Jugoslavije u periodima 1945-1980. i 1980-1991.
godine;
Pripremljena i objavljena dva knjižna toma o Jugoslaviji:
„Jugoslavija u istorijskoj perspektivi“ i
„Jugoslavija: Poglavlje
1980-1991“;
Pokrenut dvojezični portal
„YU Istorija“, sa nizom studija o
različitim aspektima Jugoslavije;
60 studenata iz post-jugoslovenkih država proširilo svoje znanje i
istraživački fokus na pitanja političkog, etnonacionalnog,
ekonomskog i rodnog konteksta u Jugoslaviji, političkih ideja i
praksi, emancipatorskih diskursa, reformskih inicijativa,
istorijskog revizionizma, političkih mitova, i narativa o herojstvu
i stradalništvu;
60 panelista na okruglim stolovima u svim post-jugoslovenskim
državama razmenilo iskustva i diskutovalo o aktuelnim pitanjima
rasprostranjenog revizionizma, bilateralnih odnosa, i spoljne
politike, te osvetlilo društvene, političke i ekonomske okolnosti
života u Jugoslaviji;
Stereotipi među mladim stručnjacima i budućim članovima akademske
elite osporavani izlaganjem kulturi „drugog“ i kontekstualizacijom
političkih i širih društvenih problema u okvirima koji podržavaju
pomirenje u postjugoslovenskom regionu.
Projekat su podržali Federalno ministarstvo spoljnih poslova
Nemačke/Ambasada Nemačke u Beogradu i Ambasada Švajcarske u
Beogradu.
* * *
Dekontaminacija javne scene afirmiše demokratske i evropske
vrednosti (2020)
Cilj: Doprinos demokratizaciji i modernizaciji Srbije kroz gradnju
kulture sećanja očišćene od mitova, poluistina i istorijskih
fabrikacija.
Rezultati:
Objavljena knjiga „Živeti sa istorijom“, koja sadrži intervjue,
izlaganja i tekstove poznatog istoričara Sime M. Ćirkovića o nizu
relevatnih tema. Ćirković bio je jedan od najvećih stručnjaka u
svojoj oblasti, koji je osim o temama iz oblasti istorije dosledno
podučavao i branio etiku istoričara i opšteljudske moralne
vrednosti, upozoravao na društvenu i političku krizu u Jugoslaviji i
odupreo se nacionalističkim tendencijama koje su krajem 1980-ih
godina zahvatile Srbiju.
Projekat je podržala Fondacija za otvoreno društvo Srbija.
* * *
The Helsinki Principle Applied to Kosovo (2021)
Cilj: Unaprediti znanja građana Srbije o novijoj istoriji države i
dopuniti obrazovne programe vrednim podacima o pravu na
samoopredeljenje kao ljudskom pravu i na taj način doprineti da
relevantna istraživanja o važnom društveno-političkom konceptu
samoopredeljenja budu dostupna publici u Srbiji.
Rezultati:
Prevedena i objavljena knjiga „Ideja slobode i samopredeljenje -
Borba oko slobode u međunarodnom diskursu XX i XXI veka“, autorke
Rite Augestad Knudsen, koja govori o tome kako su značajne izjave u
XX i početkom XXI veka na temu samoopredeljenja odražavale borbu
koja se vodila oko međunarodnog značenja slobode i bile njen deo;
Široko distribuirana u štampanoj i e-formi, uključujući I na
adrese univerziteta, biblioteka i istraživačkih instituta širom
Srbije.
Projekat je podržao Balkanski fond za demokratiju.
* * *
Pozorišna predstava „Srebrenica. Kad mi ubijeni ustanemo“
(2019-2022)
Cilj: Doprineti otvaranju srpskog društva za inkluzivan i na
činjenicama zasnovan dijalog o nasilnoj prošlosti, utirući na taj
način put ka međusobnom razumevanju i pomirenju u postjugoslovenskom
regionu.
Rezultati:
Obeležena
24. godišnjica genocida u Srebrenici putem pozorišnog
predavanja Zlatka Pakovića i uz uključivanje različitih grupa, čime
je omogućena šira refleksija na zločin, njegove žrtve i odgovornost
da ih se sećamo;
Pripremljena i odigrana prva pozorišna predstava u Srbiji koja
tematizuje genocid u Srebrenici, „Srebrenica. Kad mi ubijeni
ustanemo“ autora Zlatka Pakovića a u produkciji Helsinškog odbora za
ljudska prava u Srbiji. Predstava podseća javnost na nosioce
odgovornosti za ratni zločin genocida koji je počinjen u Srebrenici
u julu 1995. godine;
Obeležena 25. godišnjica genocida u Srebrenici, igranjem predstave
u Beogradu;
Predstava prikazana publici u Beogradu, Novom Pazaru, Zagrebu
(Hrvatska), Tuzli (BiH), i Briselu (Belgija);
U Srbiji, Hrvatskoj, BiH i Belgiji održani razgovori o pitanjima
odgovornosti, solidarnosti, društvenom pamćenju i zajedničkoj
budućnosti država naslednica bivše Jugoslavije;
70 mladih umetnika učestvovalo u majstorskim časovima o ulozi
teatra u društvenim promenam koje je vodio poznati pozorišni
reditelj Zlatko Paković.
Nasleđe genocida u Srebrenici trajno smešteno u centar pažnje,
tako da se diskusije i sećanje na njega prošire i izvan godišnjica;
Aktivisti civilnog društva, novinari, umetnici i mladi inspirisani
da preuzmu aktivniju ulogu u zalaganju za istinu i odgovornost u
Srbiji.
Projekat je sproveden u partnerstvu sa Documenta-Centar za
suočavanje s prošlošću (Hrvatska), Narodnim pozorištem Tuzla (BiH),
i Međunarodnim partnerstvom za ljudska prava (Belgija), a uz podršku
Fondacije Hajnrih Bel, Fondacije za otvoreno društvo Srbija,
Ambasade Švajcarske u Srbiji, Evropske unije, Nacionalne zadužbine
za demokratiju i Ministarstva spoljnih poslova Kanade.
* * *
Ka punoj integraciji manjina i dobrim međuetničkim odnosima u Srbiji
(2020-2021)
Cilj: Podržati institucije da adekvatno odgovore na preporuke
Evropske unije i Saveta Evrope o unapređenju međunacionalnih odnosa
u Srbiji, analizirajući položaj manjina i predlažući mere za njegovo
unapređenje u okviru Poglavlja 23 pregovaračkog procesa Srbije sa
EU.
Rezultati:
Istraživanje o položaju albanske i bošnjačke manjine u Srbiji
ukazali na potrebe, strahove, nade i perspektive Albanaca i Bošnjaka
koji žive u Srbiji, kao i njihove odnose sa većinskim stanovništvom;
Istraživanje o položaju i političkoj zastupljenosti bošnjačke i
albanske manjine u Srbiji dalo osnovu za preporuku unapređenja
politike manjinskih prava u okviru poglavlja 23: Pravosuđe i ljudska
prava u procesu pristupanja Srbije EU;
Nalazi istraživanja predstavljeni na multusektorskom sastanku
Radne grupe za Poglavlje 23 Nacionalnog konventa o EU.
Projekat su podržali Balkanski fond za demokratiju, projekat
Nemačkog Maršalovog fonda Sjedinjenih Država i Ambasada Kraljevine
Norveške u Beogradu.
* * *
Letnja škola „Izazovi istoriju – reaguj za budućnost“ (2021)
Cilj: Doprineti regionalnoj saradnji i razmeni među mladima
povećanjem njihovih kapaciteta da doprinesu boljim međukulturnim
odnosima i pomirenju na Zapadnom Balkanu.
Rezultati:
41 srednjoškolac iz BiH, Crne Gore, Kosova, Srbije i Severne
Makedonije unapredilo znanja o jugoslovenskoj istoriji, istorijskom
revizionizmu, ljudskim pravima i značaju kulture sećanja za
izgradnju bolje i demokratskije budućnosti u postjugoslovenskom
regionu, te ojačalo interkulturalne kompetencije;
Pripremljen
priručnik sa sveobuhvatnim prikazom edukativnih
radionica o istoriji namenjen da podrži i inspiriše prateće
aktivnosti za mlade vršnjačke edukatore, nastavnike i facilitatore
širom regiona;
Pet omladinskih akcija u Srbiji, BiH, Crnoj Gori i Kosovu osnažilo
25 učesnika da preuzmu aktivnu ulogu u istraživanju, učenju i
prenošenju znanja svojim vršnjacima.
Projekat je realizovan u partnerstvu sa organizacijama Centrom za
mir i toleranciju, Demokratija Plus (Kosovo), Gimnazijom „Slobodan
Škerović“ u Podgorici (Crna Gora), Helsinškim odborom za ljudska
prava u Severnoj Makedoniji (Severna Makedonija) i „United World“
koledžom u Mostaru (BiH), a uz podršku Regionalne kancelarije za
saradnju mladih.
* * *
Revitalizovanje procesa deradikalizacije i reintegracije u Srbiji
(2020-2021)
Cilj: Podržati državne i nevladine aktere u Srbiji u ostvarivanju
ciljeva Nacionalne strategije za prevenciju i borbu protiv
terorizma, kao i Akcionog plana između EU i zemalja Zapadnog
Balkana.
Rezultati:
Sprovedena analiza relevantnih nacionalnih strateških okvira i
zakona kako bi se procenila efikasnost pristupa u rešavanju pitanja
ekstremizma i radikalizacije;
Predložene preporuke od značaja za razvoj novog, sveobuhvatnijeg i
doslednijeg strateškog pristupa prevenciji i borbi protiv
ekstremizma i terorizma;
Urađena komparativna analiza sudske prakse uz obuhvat 32 presude u
predmetima protiv boraca koji odlaze na strana ratišta, uključujući
jednu u slučaju sedam stranih boraca u Siriji i 31 u predmetima
protiv državljana Srbije koji su učestvovali u sukobu u Ukrajini;
Sedam fokus grupa i intervjua sa više od 60 osoba - članova
porodica stranih boraca u Siriji, predstavnika lokalnih institucija,
verskih lidera, nevladinih organizacija i aktivista na jugu Srbije i
Sandžaku, ratnih veterana, članova ekstremno desničarskih grupa na
izdržavanju zatvorske kazne, predstavnika zatvorske uprave i službe
za lečenje, stanovnika romskih naselja i verskih i političkih lidera
Roma - omogućilo bliži uvid u pitanja radikalizacije i nasilnog
ekstremizma;
Nalazi analiza i istraživanja i preporuke objavljeni u publikaciji
„Uspon desnice: Slučaj Srbije (strani borci, ekstremizam i
terorizam)“, sa značajnim kapacitetom da podstakne formulisanje
politike reintegracije i rehabilitacije;
U saradnji sa YUCOM-Komitetom pravnika za ljudska prava kreiran
modul za učenje, skrojen po meri lokalnih potreba i konteksta i
namenjen akterima koji su angažovani u procesima deradikalizacije i
reintegracije povratnika sa stranih ratišta, kao i sudijama,
tužiocima i advokatima koji rade na slučajevima stranih boraca.
Projekat je realizovan uz podršku Kraljevine Holandije/Ambasade
Kraljevine Holandije u Beogradu.
* * *
Srebrenica: Utkati prevenciju zločina u društvo u Srbiji (2021-2022)
Cilj: Doprineti izgradnji društva koje će biti otporno na
nacionalističke narative koji mogu da vode ka kršenjima ljudskih
prava.
Rezultati:
16 srednjoškolaca i nastavnika kroz kreativne radionice i
međusobne diskusije obučeni da prepoznaju, spreče i usprotive se
tendencijama koje mogu stvoriti tenzije u društvu i voditi ka
zloupotrebi ljudskih prava;
Srednjoškolci i nastavnici senzibilisani da prepoznaju elemente i
slučajeve govora mržnje i angažuju se u prevenciji eskalacije
nasilnih sukoba;
Put ka prevenciji sukoba promovisan putem društvenih mreža i tri
dokumentarna
zapisa koji prikazuju stavove i mišljenje mladih i
nastavnika koji su iskazani u formi sociodramskih skečeva.
Projekat je podržala Nacionalna zadužbina za demokratiju.
* * *
Da nam raznolikost bude realnost: izgradnja inkluzivnog društva kroz
obrazovanje i kulturu (2020-2022)
Cilj: Opremiti i osnažiti mlade multiplikatore interkulturalnih
kompetencija stečenih kroz obrazovanje istorije i umetnosti, te
podržati osnaživanje i umrežavanje državnih i nedržavnih aktera koji
podstiču i unapređuju kulturnu raznolikost i pluralizam u društvu.
Rezultati:
50 istoričara, istraživača društvenih nauka i praktičara iz Srbije
naučilo kako prepoznati preovlađujuće etnocentrične narative u
istoriografiji i nastavi istorije i kako razviti pristup koji će
integrisati različite perspektive i različita ideološka i vrednosna
tumačenja zajedničkih jugoslovenskih/balkanskih naroda;
10 istoričara i istraživača u društvenim naukama implementiralo
nova znanja i metodiku nastave držeći predavanja srednjoškolcima
Srbiji;
Pokrenut trojezični portal „Interkulturalno obrazovanje” koji
promoviše raznolikost kroz kulturu i nastavu istorije, nudi dodatne
i alternativne resurse za učenje u cilju jačanja interkulturalnih
kompetencija mladih ljudi;
Ilustrovana publikacija „Prošlost vredna pamćenja“ i
digitalne
lekcije predstavile primere međuetničke saradnje i solidarnosti u
Srbiji, promovisale kulturnu raznolikost i međuetničku saradnju i
dopunile formalne obrazovne programe;
50 mladih umetnika naučilo kako da povećaju svoje kapacitete da
prihvate različitost i sarađuju sa svojim vršnjacima različitog
porekla u zajedničkoj produkciji;
Zajednički kreativni rad mladih umetnika predstavljen građanima u
15 različitih mesta u Srbiji;
Pokrenuta neformalna mreža kulturnih delatnika, sa oko 60 ljudi iz
cele Srbije i ciljem da mobiliše i osnaži nezavisne kulturne aktere
u procesu kreiranja i sprovođenja kulturnih politika zasnovanih na
pluralizmu i poštovanju različitosti;
Objavljeni
predlozi za novu kulturnu politiku Srbije, koja će
voditi ka usvajanju modela otvorene, savremene i decentralizovane
kulture.
Projekat su podržali Evropska unija i Ministarstvo za ljudska i
manjinska prava i društveni dijalog Vlade Republike Srbije.
* * *
Projekti u toku:
Mladi zagovaraju građanski identitet (2021-2023), projekat
podržava Ambasada SAD u Beogradu;
Kooperativni Zapadni Balkan kao preduslov evropske bezbednosti
(2022-2023), projekat podržava Evropska unija;
Kroz regionalnu saradnju ka pomirenju na Balkanu (2022-2023),
projekat podržava Ambasada Italije u Beogradu;
Mladi ljudi uče o ljudskim pravima i promovišu ih (2023), projekat
podržava Ambasada Australije u Beogradu;
Osigurati resurse za efikasnu prevenciju i borbu protiv nasilnog
ekspremizma (2022-2023), projekat podržava Ambasada Holandije u
Beogradu;
Kultura za promenu: ka boljim odnosima između Srbije i Kosova kroz
umetnost i omladinski aktivizam (2023-2025), realizuje se u saradnji
sa organizacijom Artpolis iz Prištine, Kosovo, a uz podršku Evropske
unije.
* * *
Izdavačka delatnost u prethodnom periodu:
Jugoslavija iz istorijske perspektive, 2017
Prvi tom knjige o Jugoslaviji, koji pruža sveobuhvatan pogled na
nastanak i fukcionisanje Druge Jugoslavije, bez koga se ne može
razumeti ni njena dva raspada ni njene dve obnove. Knjiga je
rezultat saradnje grupe istoričara, istoričara umetnosti,
kulturologa, sociologa, ekonomista, politikologa i drugih
istraživača iz društveno-humanističke sfere različitih generacija.
Neophodni je predložak za promišljanje budućnosti
post-jugoslovenskog regiona.
Mladi u eri postistine – Evropski identitet i obrazovanje, 2018
Publikacija je nastala je iz serije razgovora i debata u
organizaciji Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji. Uvodni deo
knjige čine esiji i političko analitički tekstovi koji se bave
međunarodnim i lokalnim kontekstom u kome odrastaju mladi u Srbiji:
“Demokratija, pluralizam i ekstremizam” (Vladimir Gligorov), “Šta
znači biti građanin Evrope” (Aleksandra Đurić Bosnić) i “Zapadni
Balkan: geopolitika nedovršenih država” (Boris Varga). Drugi deo
čine predlozi praktičnih politika koji ukazuju na najbolje pristupe
u nastavi koji bi vodili razvijanju kritičkog mišljenja mladih i
upoznavanju sa alternativnih sadržajima. Preporuke idu u tri pravca:
1. Osnaživanje ideje aktivnog građanstva, 2. Medijsko opismenjavanje
i razvoj kritičkog mišljenja mladih i 3. Unapređivanje i
osavremenjivanje školskih sadržaja i postojećih pristupa obrazovanju
dece u školama.
Prevencija nasilnog ekstremizma među srednjoškolcima, 2018
Tokom četvorodnevnog treninga za osposobljavanje srednjoškolaca za
odupriranje ekstemizmu koji vodi nasilju, koji je održan 2018.
godine, ispitivani su različiti pristupi u razvijanju kritičkog
mišljenja mladih i izgradnji alternativnog narativa. Analiza koja je
usledila treba da posluži kao instrument za identifikovanje glavnih
poruka mržnje, zasnovanih na konzervativnim i ekstremističkim
ideologijama koje mogu voditi nasilju. Ponuđene su i preporuke za
kreiranje obrazovnih politika i nastavnih metoda koje odgovaraju
potrebama mladih.
Srpska zajednica na Kosovu: Zamrznuti život u zamrznutom konfliktu,
2019
Izveštaj je rezultat istraživanja koje je sprovedeno 2018. godine sa
ciljem da se ustanovi kakav je položaj srpske zajednice, šta ona
misli o budućnosti, kakva su strahovanja i šta očekuju od briselskog
dijaloga, kakav je odnos Beograda i Srpske liste prema problemima sa
kojima se suočava Srpska zajednica. Istraživački tim Helsinškog
odbora posetio je sever Kosova gde je razgovarao sa građanima u
Severnoj Mitrovici, Zvečanu, Leposaviću, Zubinom Potoku, Gračanici,
Pomoravlju (Novo Brdo, Prekovce, manastir Draganac, Klokot, Štrpce),
kao i zapadno Kosovo (Orahovac, Peć, Goraždevac, Dečani, Velika
Hoča).
Vrednosne orijentacije srednjoškolaca u Srbiji, 2020
Publikacija analizira izjave i vrednosne orijentacije srpskih
srednjoškolaca tokom 2019. godine. Ispitanici koji su učestvovali u
ovom istraživanju bili su uzrasta od 17 do 18 godina, iz generacija
rođenih posle promene režima u Srbiji 5. oktobra 2000. godine.
Istraživanje se fokusiralo na vrednosti i izjave studenata o rodnim
pitanjima, abortusu, homofobiji, ekologiji, nacionalizmu, romskoj
manjini, kao i o prošlosti i ratovima 1990-ih na teritoriji bivše
Jugoslavije, i analiziralo koliko su te izjave duboko ukorenjene
među oviom populacijom.
Živeti sa istorijom, 2020
Knjiga sadrži intervjue, izlaganja i tekstove poznatog istoričara
Sime M. Ćirkovića o nizu relevantnih tema, koji su objavljeni u
časopisima i zbornicima u Srbiji i inostranstvu. Prilozi su
grupisani u šest poglavlja i to: „Država, nacija i kultura u
istorijskoj perspektivi“, „Istorijska svest i istorijsko nasleđe“,
„Osnovni problemi promišljanja istorije“, „Problemi istoriografije“,
„O mom životnom putu“ , i „O mojim knjigama“.
Desni ekstremizam u Srbiji, 2020
Ovo je vodič za prepoznavanje ekstremno desničarskih grupa u Srbiji
i podršku prevenciji ekstremnog nasilja. Sastoji se od detaljnog
istraživanja koje su sprovele dve renomirane stručnjakinje za
prevenciju radikalizacije i nasilnog ekstremizma, Marija Srdić i
Aleksandra Đurić Bosnić. One analiziraju politiku identiteta,
mapiraju, identifikuju i klasifikuju ekstremne desničarske grupe
aktivne u Srbiji i analiziraju desničarske simbole.
Ideja slobode i “samoopredeljenje” – Borba oko slobode u
međunarodnom diskursu XX I XXI veka (prevod), 2021
Knjiga se bavi različitim konceptima samoopredeljenja i evolucijom
od koncepta do međunarodne norme. Takođe predstavlja konkretne
slučajeve traženja samoopredeljenja i implikacije usklađivanja sa
ovim konceptima u politici. Deo knjige o nedavnom pozivanju na
koncept samoopredeljenja na postjugoslovenskoj teritoriji bio je od
posebnog značaja za Srbiju, a posebno njene odnose sa Kosovom. To
objašnjava pojavu poziva na samoopredeljenje među narodima koji žive
u Drugoj Jugoslaviji, uključujući i razloge za pribegavanje toj
opciji. Na kraju, knjiga secira slučaj pred Međunarodnim sudom
pravde, nakon što je Kosovo zatražilo nezavisnost od Srbije na
osnovu prava na samoopredeljenje.
Jugoslavija: Poglavlje 1989-1991, 2021
U pitanju je drugi tom knjige u okviru programa „YU-Istorija” koji
je pokrenut 2015. godine sa ciljem okupljanja renomiranih stručnjaka
iz svih država naslednica bivše Jugoslavije u pokušaju da što
sveobuhvatnije prouče fenomen nekadašnje zajedničke države.
Tumačenja i uvidi autora, pre svega istoričara, ali i relevantnih
stručnjaka iz drugih naučnih oblasti, izneseni u ovoj knjizi,
ukazuju na slojevitost i složenost društva i države koja je trajala
70 godina, uključujući njene probleme, kao i razloge i odgovornost
za njeno brutalno raspadanje.
Albanska manjina na čekanju – Preševo, Bujanovac i Medveđa taoci
odnosa Srbije i Kosova, 2021
Izveštaj je rezultat istraživanja koje je sprovedeno tokom 2021.
godine, sa ciljem da se utvrdi položaj i potrebe Albanaca koji žive
u Srbiji. Izveštaj oslikava političke, ekonomske, kulturološke i
religijske faktore koji utiču na položaj albanske zajednice u
Srbiji, i predlaže preporuke za unapređivanje njihovog položaja i
punog poštovanja ljudskih i manjinskih prava.
Sandžak – područje kontrolisanih tenzija, 2021
Izvešaj je nastao nakon terenskog istraživanja u oblasti Sandžaka
tokom 2021. godine sa ciljem utvrđivanja položaja i potreba Bošnjaka
koji žive u ovom delu Srbije. Izveštaj skicira političku scenu
Sandžaka, odnose na zvaničnim Beogradom, geopolitički sagledava ovaj
region i osvetljava sve faktore od značaja za razumevanje položaja
Bošnjaka u Srbiji i njihove perspektive. Izveštaj pruža i preporuke
o unapređivanju položanja Bošnjaka u Srbiji, koje mogu pozitivno
uticati i na pravne, ekonomske, političke i kulturne aspekte života
svih manjinskih zajednica u Srbiji.
Minorities: Permanent Obstruction of social and Political
Integration, 2021
Publikacija donosi dva izveštaja o položaju Albanaca i Bošnjaka u
Srbiji i stručno istraživanje o poltiičkoj reprezentaciji manjina u
Srbiji. Izveštaj sadrži i preporuke za unapređivanje položaja
manjina u Srbiji, kao i njihovog učešća u državnim institucijama.
Prošlost vredna pamćenja, 2021
Ova ilustrovana publikacija namenjena je srednjoškolcima i njihovim
nastavnicima, kao dodatno sredstvo za učenje. Na vizuelno atraktivan
I mladima prijemčiv način podučava lekcije o solidarnosti,
međugrupnoj saradnji i toleranciji između različitih naroda koji
žive u Srbiji.
Istorijskim mišljenjem do razumevanja prošlosti i savremenosti, 2021
dr Ranko Končar (1938-2014), dugogodišnji profesor na Filozofskom
fakultetu u Novom Sadu, predstavljao je najznačajnijeg istoričara
savremene istorije Vojvodine i njene autonomije. Pored
višedecenijskog naučnog i pedagoškog rada na univerzitetu, Končar je
svojim angažovanjem u javnoj odbrani vrednosti antifašizma
predstavljao jedinstvenu pojavu na društvenoj i intelektualnoj sceni
Vojvodine, Srbije i bivše Jugoslavije. multikulturalnosti Vojvodine,
njene autonomije i uopšte protiv nacionalističkih pojava istorijskog
revizionizma. Ova knjiga objavljena je posthumno kao sveobuhvatno
delo koje najbolje predstavlja profesora Končara i njegov naučni i
društveno angažovani doprinos. Knjiga sadrži njegove najznačajnije
radove o teorijskim problemima istorijske nauke, istraživačke radove
o istoriji Jugoslavije, o istoriji Vojvodine i njene autonomije, kao
i tekstove koji se bave pitanjima identiteta i istorijskog trajanja
Vojvodine i njene autonomije.
Uspod desnice: Slučaj Srbija – Esktremizam, terorizam, strani borci,
2022
Istraživanja u ovoj publikaciji okupila su psihologe, pravnike,
kulturologe, politikologe, novinare i aktiviste, kako bi sagledali
fenomen ekstremizma iz različitih perspektiva. Analize su zasnovane
na informacijama dobijenim iz velikog broja izvora, među kojima su
više od 60 intervjua koje je vodio tim Helsinškog odbora tokom 2021.
godine, sudske presude za terorizam i odlazak na strana ratišta,
zvanični podaci insitucija u Srbiji, mediji i akademska zajednica.
Za novu kulturnu politiku – protiv dogmatizma, 2023
Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji inicirao je 2020. godine
izradu smernica za novu kulturnu politiku kao odgovor na Strategiju
Vlade Srbije za razvoj kulture od 2020. do 2029. godine. Ovaj
proces, Helsinški odbor je počeo sa grupom umetnika, sociologa,
kulturologa, filozofa, politikologa i predstavnika civilnog društva
čiji su radovi objavljeni u ovom zborniku. Publikacija sadrži
preporuke za novu kulturnu politiku koje su nastale na osnovu
iskustva praktičara i znanja eksperata, kao i izlaganja učesnika
okruglih stolova koji su u periiodu 2021-2023. organizovani u
Kragujevcu, Novom Sadu, Novom Pazaru i Beogradu.
* * *
Bilteni
Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji je široko poznat u
domaćoj i međunarodnoj javnosti po svojim periodičnim biltenima.
Ažurna analiza značajnog događaja ili pojave u Srbiji, sa glavnim
akcentima na reagovanje relevantnih aktera (medija, političara,
intelektualaca, itd.), kao i prognoza mogućeg razvoja svojevrsni su
vodič na putu Srbije u tranziciji, uz sva oklevanja, kolebanja i
nazadovanja.
Do sada je objavljeno 165 biltena, i svi se mogu naći
ovde. |
