|
Nova vladajuća koalicija može oslabiti zapadnu orijentaciju Crne
Gore, posebno ako Demokratski front ostvari dominaciju ili jak
uticaj u novoj vladi. Usko je povezan sa srpskim nacionalističkim
grupama i ruskim operativcima i podržava projekat ,,Velike Srbije“.
Nastojaće da ojača srpski identitet u Crnoj Gori i poništi novi
zakon o vjerskoj svojini, ovo su veliki koraci u oživljavanju
velikosrpskog projekta - kaže američki analitičar Januš Bugajski.
Viši saradnik Centra za analizu evropske politike iz Vašingtona
objašnjava da Vučić dvoličnom diplomatijom vraća nestabilnost na
Balkan i uz podršku Kremlja pokušava da ostvari ono što Milošević
nije uspio.
Novi pristup
- Velikosrpski projekat oživljen je pod predsjedništvom Aleksandra
Vučića. Ali za razliku od ere Slobodana Miloševića, projekat se više
ne vrti oko otvorenog rata, etničkih ubistava, masovnih
protjerivanja i teritorijalnog otimanja. Kampanja sada funkcioniše
kroz tri glavna principa - prikrivanje, fleksibilnost i strpljenje.
Za vrijeme Miloševića, proširena Srbija trebalo je da iznikne iz
raspadnute Jugoslavije tako što bi se prostirala na teritorije u
kojima su bile srpske većine iz susjednih republika uz ubijanja i
protjerivanja drugih etničkih grupa da bi bila stvorena srpska
većina. Projekat je propao uglavnom zbog otpora Hrvata, Bošnjaka,
Albanaca i Crnogoraca i međunarodne vojne intervencije koju su
predvodile Sjedinjene Države.
Vučić je služio kao Miloševićev ministar informisanja i zato je
dobro upoznat sa dezinformacijama i obmanom radi postizanja
grandioznih političkih ciljeva. Sa svojom Naprednom strankom koja
monopolizuje srpsku politiku i skrajnutom opozicijom, Vučić ima
dovoljno prostora da slijedi srpske mini-imperijalne balkanske
ambicije - kaže Bugajski.
Manipulacija
Objašnjava da se strategija Beograda vrti oko tri glavna elementa -
slabljenje susjeda, dvolična diplomatija i ruska pomoć.
- Srbija nije u poziciji da izazove Hrvatsku, koja je članica NATO-a
i EU, iako i dalje nabavlja oružje od Rusije i Kine u mini-trci u
naoružanju sa svojim bogatijim sjevernim susjedom. Hrvatska ima
mnogo manje i manje kompaktno srpsko stanovništvo nego tokom
jugoslovenskog doba i ima manje političkih i ekonomskih ranjivosti
koje Beograd može iskoristiti. Tri glavna cilja oživljenog
velikosrpskog projekta su Kosovo, Crna Gora i Bosna i Hercegovina.
Srbija ne može ponovo da apsorbuje Kosovo jer je i dalje izraženo
protivljenje bilo kom obliku podjele. Cilj Beograda je da na
neodređeno vrijeme odloži konačno rješenje u bilateralnim odnosima i
održi Kosovo nesigurnim u pogledu svoje budućnosti. Slabo Kosovo
omogućava Beogradu da poveća svoj regionalni uticaj - kaže naš
sagovorink.
Destabilizacija
Ističe da je, iako je Crna Gora članica NATO-a, Vučićeva politika
zamišljena da pokori suverenitet i podredi spoljnu politiku.
- Srpski zvaničnici i mediji umiješali su se u nedavne parlamentarne
izbore u Crnoj Gori da bi promovisali nacionalističku opoziciju.
Nova vladajuća koalicija može oslabiti zapadnu orijentaciju zemlje,
posebno ako Demokratski front ostvari dominaciju ili jak u novoj
vladi. Usko je povezan sa srpskim nacionalističkim grupama i ruskim
operativcima i podržava projekat ,,Velike Srbije“. Nastojaće da
ojača srpski identitet u Crnoj Gori i poništi novi zakon o vjerskoj
svojini. Bošnjački i albanski lideri biće posebno zabrinuti zbog
porasta srpskog šovinizma koji bi mogao biti usmjeren protiv
njihovih zajednica - kaže Bugajski.
Upozorava da je Bosna i Hercegovina treća glavna meta pansrbizma.
- Zemlja ostaje nefunkcionalna prvenstveno zbog politika blokiranja
autonomne Republike Srpske. Njen lider Milorad Dodik periodično
prijeti otcjepljenjem i stvaranjem nove srpske države. Na teritoriji
živi pretežno srpsko stanovništvo nakon ratnog genocida nad
bošnjačkim muslimanima. Iako Vučić izbjegava kampanju za bosansku
podjelu i ujedinjenje sa RS, računica je da će šira regionalna kriza
i sukobi u samoj Bosni pružiti buduće mogućnosti za secesiju kada
Zapad bude ometen - predviđa Bugajski.
Dvolična diplomatija Beograda
- Druga ključna komponenta beogradskog pristupa je dvolična
diplomatija. Iako tvrdi da teži članstvu u EU i bližim odnosima sa
NATO-om, Srbija nastoji da uravnoteži četiri glavne sile - Rusiju,
Kinu, SAD i EU. Njen cilj je da profitira od svakog, diplomatski,
ekonomski i vojno, imitirajući strategiju nesvrstavanja Jugoslavije
nakon Titovog prekida sa Staljinom 1948. To takođe može maskirati i
pomoći svesrpskom projektu ako Beograd dobije podršku od glavnih
međunarodnih aktera - kaže Bugajski.
Rusija vidi Srbiju kao sredstvo za podrivanje stabilnosti Zapadnog
Balkana
- Treći faktor za koji će Vučić računati da će pomoći njegovoj
velikosrpskoj agendi je pomoć ruske vlade. Moskva vidi Beograd kao
korisno sredstvo za podrivanje stabilnosti na Zapadnom Balkanu,
ograničavanje zapadnih integracija i širenje ruskog uticaja. U
jednom trenutku, međutim, Kremlj može pokušati da gurne Vučića u
direktan regionalni sukob koji je nastojao da izbjegne. Putin bi
mogao iskoristiti svoj još bliži savez sa Banjalukom da pogura
otcjepljenje RS i ubrza lančanu reakciju sukoba koja će zaokupiti i
EU i NATO. Umjesto direktne konfrontacije koja bi mogla da izazove
zapadne sankcije, Vučić više voli da djeluje potajno i manipuliše
ranjivostima susjeda. Umjesto direktnog napada na integritet ili
suverenitet obližnjih država, Vučić je fleksibilan u umanjivanju
njihove nezavisnosti i podsticanju nacionalističkih sporova. I
umjesto brze potrage za regionalnom dominacijom, Vučić više voli da
bude strpljiv, računajući da je vrijeme na strani Srbije -
objašnjava američki analitičar. |
