|
U sledećoj sceni pojavljuje se Romeo, vraća se iz neuspešnog noćnog
ljubavnog pohoda i, kad ugleda ostatke tog krvavog obračuna, kaže
Merkuciju koji ga je čekao – Ovde je na delu bila ljubav!
Naravno Merkucije tvrdi da je u pitanju bila mržnja, ali Romeo
ostaje pri svojoj tvrdnji.
Ova neobična Šekspirova teza o ljubavi kao izvoru brutalnih krvavih
obračuna, ostaje prilična enigma u daljoj tragičnoj radnji, ali nas
ovih nekoliko kasnijih vekova približavaju shvatanju ovog stava.
Naime – svi mali i veliki ratovi u istoriji vodili su se iz ljubavi
koja se baš tim ratovima dokazivala prema raznim stvarima i ljudima,
narodima, predelima, idejama, verovanjima, koja je trebalo odbraniti
od neke vrste napada neprijatelja.
Skoro da nema rata koji nije počeo u ODBRANU, uglavnom nekog dela
naroda koji je ugrožen pa ga treba braniti.
Drugi svetski rat je Hitler započeo u odbranu jedne grupe etničkih
Nemaca koji su bili porobljeni u susednoj državi.
Posle toga je branio svoj narod od velike pretnje svetskog
jevrejskog neprijateljstva i znamo kako se to završilo.
Tako je i rat u Jugoslaviji počeo tako što je Milošević rešio da
brani srpski narod kome preti opasnost od nove, aklamacijom
uspostavljene vlasti u Hrvatskoj i pretnji koje je video u
otcepljenju te republike od matice zemlje.
Posle neposrednog primirja Srbije i Hrvatske, rat ljubavi preselio
se u Bosnu i Hercegovinu i doživeo klimaks u Srebrenici koju je
general Mladić osvojio i obećao da će se osvetiti za Kosovo.
I ostvario je svoju pretnju – izveo je genocid nad Bošnjacvima koje
je uspeo da uhvati dok su bežali prema Tuzli.
Organizovao je masovna streljanja više od osam hiljada muškaraca i
mladića, sve iz ljubavi i brige za srpski narod.
Predstava „Srebrenica…“
Zlatka Pakovića prvi je pozorišni projekt koji se bavi ovim aktom
genocida i odigrana je premijerno u Beogradu, naravno u Centru za
kulturnu dekontaminaciju.
U toj predstavi malo se govori o milionima paklenih sati koje su
propatili svi oni nesrećnici dok su pokušavali da pobegnu od
ljubavne ruke Mladićevih egzekutora, dok su ih spremali za krvavi
rastanak sa životom i dok su ih nemilosrdno ubijali i potom
zakopavali u zajedničke grobnice kao ono nekad u Aušvicu ili
Treblinki.
Ne, Paković se bavi umrežavanjem!
Nizom scena u predstavi, autor analizira šta se to moralo dogoditi,
ko se sve morao angažovati da se uopšte dođe do IDEJE o mogućnosti
izvršenja genocida.
Dakle bavio se, ne izvršiteljima samog dela, nego društvenim
okolnostima u Srbiji koje su, samim svojim postojanjem i delanjem,
dovele do nagomilavanja smrtonosne genocidne energije koja je, kao
iz nekog prenaduvanog balona, morala da se izlije u ovaj gnusni akt
najgoreg zločina u Evropi od Dugog svetskog rata – surove i
hladnokrvne likvidacije više od osam hiljada stanovnika Bosne i
Hercegovine samo zato što su Bošnjaci.
Gledali smo predstavu zasnovanu na ozbiljnoj studiji srpskog društva
koje je celokupnim načinom svog postojanja stvorilo uslove za, pre
svega pokretanje rata u Jugoslaviji što je dovelo do njenog raspada,
a zatim i do surovih obračuna sa nesrpskim stanovništvom u onim
delovima te zemlje u kojima su živeli u susedstvu sa drugim
narodima, Hrvatima i Bošnjacima.
U predstavi se otvaraju veze malograđanske i kvaziintelektualne
Srbije sa klerom Pravoslavne crkve, koji stekavši moć i silu, guraju
stanovnike, raznim vrstama pretnji i ucena, u agresiju ratnih
osvajanja i neopisive zločine do genocida.
Scenski materijal je plasiran pažljivo, baziran na ozbiljnim
studijama stanja u Srbiji, a umnogome je protkan duhovitim slikama
iz fiktivnog života takozvane elite, kulturne, crkvene i političke.
Opšta slika data je kroz život jedne elitističke porodice advokata
Bećkovića, njegovog oca sveštenika, sina, ratnog fotografa, kćerke
bonvivanke i majke snoba, koji prelamaju talase na kojima Srbija
srlja u zločin i genocid.
Što je jako važno za pozorište kritičkog osvetljavanja stanja stvari
– predstava obiluje elementima sarkazma i groteske čime se postiže
udarni efekat razotkrivanja zavere elite prema svom i narodima iz
okruženja.
Autor i reditelj Zlatko Paković u predstavi „Srebrenica…“ ostvaruje
jedan celovit zahvat opšte kritičke elokvencije, u zamahu i
intenzitetu raskrinkavajućih stavova prema krivici tobožnje elite,
ne samo za rat i genocid, nego za sveukupnu poražavajuću situaciju
života na svim poljima, a pre svega u kulturi, elokvencije koja se u
kapacitetu energije pobune može meriti sa Krležinim esejem „Moj
obračun s njima“ ili sa Kišovim „Časom anatomije“.
Jer pored značajnih sekvenci o ratu i genocidu koji je elita
inicirala, gde se pominju i konkretna imena ličnosti koji su bili
nosioci i propagatori nacionalizma, a time i ratnog zločina i
sledstveno tome odgovornosti za genocid, u predstavi se hrabro i
otvoreno komentarišu pojmovi kulturne politike i duboke
malograđanske laži u kulturi, pre svega u pozorištu, opet sa
konkretnim imenima sa samog vrha piramide kulturnog miljea Srbije.
Kao i u svojim dosadašnjim predstavama, Zlatko Paković radi sa
glumcima – ličnostima, kako ih sam naziva i sa njima postiže visok
stepen idejne i scenske saglasnosti.
U predstavi smo videli Katarinu Jovanović, kao pevačicu, ali i kao
vrlo sugestivnu glumicu, kojoj je mera samo antička tragedija.
Bila je pravi stub predstave.
Zatim smo ponovo videli izvanrednog Borisa Milivojevića koji je
specifičnim ulaskom u stil sarkastične komedije, osvetlio predstavu
oštrim značenjskim špicevima Pirandela ili Darija Foa.
Ivan Jevtović je već osetio strast otkrivanja istine u prethodnoj
predstavi Zlatka Pakovića, pa je u ovoj doneo paklenu energiju
pobune koju smo gledali samo u odličnom Formanovom filmu „Kosa“.
Mlada studentkinja režije Andreja Karčagin, vešto je ušla u ulogu
pomodne bonvivanke, kćerke moćnika koja se i buni protiv poretka
stvari iz čistog snobizma.
Lik oca porodice Bećković, sveštenika, vedro i sarkastično igra
Vahid Džanković, mladi glumac iz Novog Pazara.
Važnu ulogu u predstavi igra ogroman kompozitorski rad Božidara
Obradinovića koji je u Šenbergovskom maniru ostvario moćnu zvučnu
aparaturu, a i sam je izvodi uživo, koja, kako u songovima, tako i u
pratnji, daje pečat predstavi.
Poseban značaj daju groteskne maske scenografa predstave, slikara
Nikole Džafa, koje glumci povremeno nose a inače stoje kao vidljiva
scenografija.
To su maske, zapravo glave u morbidnom izrazu nadrealističke jeze,
kojima je izražen kompletan duh savremenog iskrivljenja sveta u kome
žive pre svega nakazni likovi iz predstave, a zatim i svi mi
zajedno, što čini i poseban, celovit umetnički likovni događaj.
Predstava „Srebrenica…“ značajna je i kao umetnički čin i kao čin
pobune protiv zločina i njegovih korena. Čestitam! Bravo! Svaka
čast! |
