Uloga mađarske zajednice u definisanju vojvođanske autonomije

Uveren da je podrška pripadnika/ca mađarske zajednice od ključne važnosti za definisanje statusa Vojvodine i njenog konstituisanja kao istinski autonomne pokrajine koja počiva na demokratskim vrednostima, dobrosusedskim odnosima i idejama evropskih integracija, Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji je, sredinom oktobra u Novom Sadu, organizovao prvu od ukupno tri panel diskusije u okviru projekta Uloga mađarske zajednice u Srbiji.

Tema prvog panela - Uloga mađarskih stranaka u definisanju statusa Vojvodine - okupila je ljude različitog ideološkog, stranačko-političkog i profesionalnog iskustva. Podsećajući na činjenicu da se rasprava organizuje nakon što je pokrajinska skupština usvojila i predlog Statuta Vojvodine uputila republičkoj skupštini na usvajanje, Sonja Biserko, predsednica Odbora, je istakla da je mađarska zajednica autonomni interesni i politički subjekt čija interesovanja nisu vezana samo za klasična pitanja položaja i zaštite manjina, nego snažno zadiru i u suštinska pitanja srbijanskog društva i države, poput pitanja evropskih integracija, saradnje sa Haškim tribunalom, suočavanja sa prošlošću, Ustava, decentralizacije ili, pak, autonomije Vojvodine.

Savez Vojvođanskih Mađara je od samog svog osnivanja autonomiju Vojvodine prepoznao kao izuzetno značajno pitanje. Po rečima Ištvana Pastora, lidera SVM, elementarni interes vojvođanskih Mađara je da se što više pitanja uređuje u Vojvodini, jer na taj način Mađari mogu lakše ostvariti svoje interese. Pastor je naglasio da se SVM zalagao za širu autonomiju od one predočene u Statutu pokrajine, ali da je postojeći ustav, po njegovim rečima, ograničio okvir u kome se tragalo za što boljim i adekvatnijim rešenjima.

Podsećajući da je Demokratska stranka vojvođanskih Mađara početkom devedestih godina isticala da je autonomija Vojvodine srpsko-srpsko pitanje, Andraš Agošton je rekao da autonomija vojvođanskih Mađara mora biti glavni cilj kojima teže politički predstavnici ove zajednice. Agošton je istakao da stranka na čijem je on čelu, Demokratska stranka vojvođanskih Mađara, nije učestvovala u izradi Statuta, navodeći kao razlog za to činjenicu da u statutu nije naveden broj zagarantovanih mandata za pripadnike manjina.

U Vojvodini postoji tradicija etničke tolerancije, ali moramo voditi računa o tome da je stanovništvo u Vojvodini veoma izmešano, a to nije argument u prilog teritorijalnoj autonomiji. Podsećajući da na području zamišljene autonomije živi, prema poslednjem popisu stanovništva, 53% Mađara, ali i 25% Srba čije se broj između dva popisao uvećao, kako na području zamišljene autonomije (sa 17 na 25%), tako i na području Vojvodine (sa 57 na 65%), Samardžić je izrazio bojazan da bi formiranje etničke autonomije moglo destabilizovati etničke odnose. Kao jedan od elemenata koji hendikepira vojvođanske Mađare Samardžić je naveo odliv elite, do kojeg je došlo zbog rata, nasilja i mobilizacija. On je izrazio bojazan da bi do problema u međuetničkim odnosima moglo doći ako bi, preko personalne autonomije, etničke elite došle do potpune kontrole nad identitetskim resursima, posebno obrazovanim.

Nekoliko učesnika panela se dotaklo i uloge Saveta nacionalnih zajednica, čije je postojanje predviđeno novim Statutom Vojvodine. Dok su jedni, poput Andraša Agoštona, smatrali da je ovo telo nepotrebno, drugi su isticali da bi njegove ingerecije trebalo ojačati, recimo, pravom veta na odluke Skupštine kojima se zadire u vitalne interese vojvođanskih manjina.

Podsećajući da su politički akteri kojima je stalo do demokratije i evropskih integracija uvek mogli računati na podršku mađarske zajednice, Sonja Biserko je učesnike panela obavestila da će na sledeća dva panela biti reči o kulturnom identitetu mađarske zajednice, odnosno o njezinoj ulozi svojevrsnog mosta između Srbije i Evropske unije.

Projekat Uloga mađarske zajednice u Srbiji Helsinški odbor realizuje zahvaljući podršci Ministarstva za inostrane poslove Republike Mađarske.

GALERIJA:::